Ἁγία Μεγαλομάρτυς Εἰρήνη ἄθλησε κατά τόν 4ο αἰώνα μ.Χ. Ἦταν θυγατέρα τοῦ Λικινίου, πού ἦταν βασιλιάς κάποιου μικροῦ βασιλείου, καί τῆς Λικινίας. Καταγόταν ἀπό τήν πόλη Μαγεδών καί ἀρχικά ὀνομαζόταν Πηνελόπη. Ὅταν ἡ Ἁγία ἔγινε ἕξι ἐτῶν, ὁ πατέρας της Λικίνιος τήν ἔκλεισε σέ ἕνα πύργο καί ἀνέθεσε τήν διαπαιδαγώγησή της σέ κάποιον γέροντα, ὀνόματι Ἀπελλιανό, ὁ ὁποῖος καί ἔγραψε τά ὑπομνήματα τοῦ μαρτυρίου αὐτῆς.
Μία νύχτα ἡ Εἰρήνη εἶδε τό ἑξῆς ὅραμα: μπῆκε στόν πύργο ἕνα περιστέρι κρατώντας μέ τό ράμφος του κλαδί ἐλιᾶς, τό ὁποῖο καί ἄφησε ἐπάνω στό τραπέζι. Ἐπίσης, μπῆκε καί ἕνας ἀετός μεταφέροντας στεφάνι ἀπό ἄνθη, τό ὁποῖο τοποθέτησε καί αὐτός ἐπάνω στό τραπέζι. Ἔπειτα μπῆκε ἀπό ἄλλο παράθυρο ἕνας κόρακας, ὁ ὁποῖος ἔβαλε ἐπάνω στό τραπέζι ἕνα φίδι. Τό πρωί πού ξύπνησε ἀποροῦσε καί σκεπτόταν τί ἄραγε νά σημαίνουν αὐτά πού εἶδε. Τά διηγήθηκε λοιπόν στόν γέροντα Ἀπελλιανό καί ἐκεῖνος τά ἑρμήνευσε ὡς προάγγελμα τῶν στεφάνων τῆς δόξας καί τοῦ μαρτυρικοῦ τέλους αὐτῆς μετά τή βάπτισή της.
Στό Χριστιανισμό ἑλκύσθηκε ἀπό κάποια κρυπτοχριστιανή νέα, ἡ ὁποία, λόγω τῆς τιμιότητας καί τῶν ἀρετῶν της, ἔχαιρε μεγάλης ἐκτιμήσεως ἀπό τούς γονεῖς τῆς Πηνελόπης καί εἶχε τοποθετηθεῖ ἀπό αὐτούς ὡς θεραπαίνιδα τῆς θυγατέρας τους. Ἕνας ἱερεύς, ὀνόματι Τιμόθεος, βάπτισε κρυφά τή νεαρή ἡγεμονίδα καί τή μετονόμασε Εἰρήνη.
Τό γεγονός δέν ἄργησε νά πληροφορηθεῖ ὁ πατέρας της Λικίνιος, ὅταν μάλιστα ἡ Ἁγία Εἰρήνη συνέτριψε τά εἴδωλα τῆς πατρικῆς της οἰκίας ὀμολογώντας μέ αὐτό τόν τρόπο τήν πίστη της στόν Χριστό. Γιά τόν λόγο αὐτό ἀνακρίθηκε καί καταδικάσθηκε πρῶτα ἀπό τόν ἴδιο της τόν πατέρα. Στή συνέχεια ἔπαθε πολλά ἀπό τούς Πέρσες καί τούς βασιλεῖς αὐτῶν Σεδεκία καί Σαπώριο Α’.
Ἔπειτα ἡ Ἁγία Εἰρήνη πῆγε στήν Καλλίπολη τοῦ Ἑλλησπόντου, ὅπου βασίλευε ὁ Νουμεριανός. Ἐκεῖ παρουσιάσθηκε σέ αὐτόν καί ὁμολόγησε μέ παρρησία τήν πίστη της στόν Χριστό. Οἱ εἰδωλολάτρες τήν ἔκλεισαν διαδοχικά σέ τρία πυρακτωμένα χάλκινα βόδια. Τό τρίτο ὅμως βόδι, τή στιγμή πού βρισκόταν ἐντός του ἡ Μεγαλομάρτυς, ὅλως παραδόξως κινήθηκε, ἐνῷ ἦταν ἄψυχο ἀνθρώπινο κατασκεύασμα. Στή συνέχεια αὐτό σχίσθηκε καί βγῆκε ἀπό μέσα του ἡ Ἁγία ἐντελῶς ἀβλαβής ἀπό τήν κόλαση τῆς πυρᾶς. Τό γεγονός αὐτό εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα νά προσέλθουν στήν πίστη τοῦ Χριστοῦ χιλιάδες ψυχές. Στήν πόλη Μεσημβρία τῆς Θράκης ἡ Ἁγία Εἰρήνη θανατώθηκε, ἀλλά μέ τή δύναμη τοῦ Θεοῦ ἀναστήθηκε καί εἵλκυσε στήν πίστη τό διοικητή καί ὁλόκληρο τό λαό. Τέλος, ἡ Ἁγία κατέφυγε μαζί μέ τό δάσκαλό της Ἀπελλιανό στήν Ἔφεσο τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, ὅπου διέμεινε ἐπιτελώντας πολλά θαύματα καί τιμώμενη ὡς ἀληθινή ἰσαπόστολος. Ἐκεῖ ἀνέπτυξε μεγάλη δράση μέχρι τήν ἡμέρα τῆς κοιμήσεως αὐτῆς, τό 315 μ.Χ.
Στό Συναξάρι της ἀναφέρεται ὅτι στήν Ἔφεσο ἡ Ἁγία βρῆκε μία λάρνακα, στήν ὁποία δέν εἶχε ὡς τότε ἐνταφιασθεῖ κανένας, μπῆκε μέσα σέ αὐτήν καί κοιμήθηκε μέ εἰρήνη. Πρίν δέ ἀπό τήν κοίμησή της ἡ Ἁγία Εἰρήνη εἶχε δώσει ἐντολή νά μήν μετακινήσει κανένας τήν ταφόπετρα, μέ τήν ὁποία θά σκέπαζε τή λάρνακα ὁ δάσκαλός της Ἀπελλιανός, προτοῦ περάσουν τέσσερις ἡμέρες. Μετά ὅμως ἀπό δύο ἡμέρες ἐπισκέφθηκαν τόν τάφο ὁ Ἀπελλιανός καί οἱ ἄλλοι, οἱ ὁποῖοι εἶδαν ὅτι ἡ ταφόπετρα ἦταν σηκωμένη καί ἡ λάρνακα κενή.
Κατά τά δυτικά Μαρτυρολόγια ἡ Ἁγία Εἰρήνη μαρτύρησε στή Θεσσαλονίκη, ἀφοῦ ρίχθηκε στήν πυρά. Πρέπει δέ νά σημειώσουμε ὅτι, κατά τό Μηνολόγιον τοῦ αὐτοκράτορα Βασιλείου Β’, ἡ Ἁγία Εἰρήνη τελειώθηκε μαρτυρικά δι’ ἀποκεφαλισμοῦ.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Εἰρήνης τόν ἄρχοντα, ἰχνηλατοῦσα σεμνή, εἰρήνης ἐπώνυμος, δι’ ἐπιπνοίας Θεοῦ, ἐδείχθης πανεύφημε· σύ γάρ τοῦ πολεμίου, τάς ἐνέδρας φυγοῦσα, ἤθλησας ὑπέρ φύσιν, ὡς παρθένος φρονίμη· διό Μεγαλομάρτυς Εἰρήνη, εἰρήνην ἡμῖν αἴτησαι.
Κοντάκιον. Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Παρθενίας κάλλεσι, πεποικιλμένη παρθένε, τῇ ἀθλήσει γέγονας, ὡραιοτάτη Εἰρήνη· αἵμασι, τοῖς ἐκχυθεῖσί σου φοινιχθεῖσα, πλάνην τε, καταβαλοῦσα τῆς ἀθεΐας· διά τοῦτο καί ἐδέξω, βραβεῖα νίκης χειρί τοῦ Κτίστου σου.
Μεγαλυνάριον.
Τῇ εἰρηνωνύμῳ κλήσει σεμνή, κατακολουθοῦσα, εὐηγγέλισαι μυστικῶς, ἄθλοις σου θαυμάτων, ψυχαῖς πολεμουμέναις, σωτήριον εἰρήνην, Εἰρήνη ἔνδοξε.